ఒక దేశం యొక్క మూలధన మార్కెట్లు సంపద సృష్టిలో కీలక పాత్ర పోషిస్తాయి. లక్షలాది మంది చిన్న పెట్టుబడిదారులు మూలధన మార్కెట్లను జీవిత లక్ష్యాలను సాధించడానికి నిధులను ఆదా చేయడానికి మరియు సేకరించడానికి ఉపయోగిస్తారు. అయినప్పటికీ, ప్రజాదరణ పొందిన అవగాహనకు విరుద్ధంగా, మూలధన మార్కెట్లు దేశీయ డబ్బును మాత్రమే ఆకర్షించవు. ప్రతి సంవత్సరం, విదేశాలలో ఉన్న పెట్టుబడిదారులు భారత మూలధన మార్కెట్లలో బిలియన్లలో డాలర్లను పెట్టుబడి పెడతారు. భారతదేశ ఆర్థిక వ్యవస్థలో విదేశీ మూలధనం ముఖ్యమైన పాత్ర పోషిస్తుంది. విదేశీ మూలధనం యొక్క ప్రవాహం మారకపు రేటును స్థిరీకరించడంలో సహాయపడుతుంది మరియు పరిమిత వనరులతో దేశాల అభివృద్ధికి కూడా దోహదం చేస్తుంది. ప్రతి దేశం ఒక విదేశీ దేశం నుండి మూలధనాన్ని అది పోషిస్తున్న పాత్ర ఆధారంగా వర్గీకరిస్తుంది.
విదేశీ పెట్టుబడి రకాలు
వివిధ రకాల విదేశీ పెట్టుబడులు ఉన్నాయి. మెరుగైన నియంత్రణ మరియు పర్యవేక్షణ కోసం ప్రభుత్వాలు విదేశీ పెట్టుబడిదారులను వర్గీకరిస్తాయి. విదేశీ పెట్టుబడులను విస్తృతంగా రెండు-విదేశీ ప్రత్యక్ష పెట్టుబడులు (ఎఫ్‌డిఐ) మరియు విదేశీ సంస్థాగత పెట్టుబడిదారు (ఎఫ్ఐఐ) గా వర్గీకరించవచ్చు. భారతీయ సెక్యూరిటీ లలో పెట్టుబడులు పెట్టాలని ప్రతిపాదించే ఒక విదేశీ దేశంలో సంస్థాపన చేయబడిన ఏదైనా సంస్థను ఎఫ్ఐఐ అని పిలుస్తారు. ఎఫ్ఐఐ లు ఇనీషియల్ పబ్లిక్ ఆఫర్లతో పాటు ఎక్స్ఛేంజీ లలో ఇప్పటికే ట్రేడ్ అవుతున్న సెక్యూరిటీ లలో పెట్టుబడులు పెట్టడానికి అనుమతించబడతాయి. ఎఫ్‌డిఐ, ఎఫ్ఐఐ ల మధ్య వ్యత్యాసం ఉంది. ఒక కంపెనీలో యాజమాన్యం యొక్క నిష్పత్తి విదేశీ పెట్టుబడుల వర్గీకరణను నిర్ణయిస్తుంది. అంతర్జాతీయంగా ఆమోదించబడిన నిర్వచనం ప్రకారం, సాధారణ షేర్ ల లేదా ఓటింగ్ హక్కుల యొక్క 10% పైగా యాజమాన్యానికి దారితీసే పెట్టుబడిని ఎఫ్‌డిఐ అంటారు. భారతదేశంలో, ఒక కంపెనీ యొక్క చెల్లించిన మూలధనంలో 10% వరకు పెట్టుబడి పెట్టడానికి ఎఫ్ఐఐ లు అనుమతించబడతాయి. ఎఫ్‌డిఐ మరియు ఎఫ్ఐఐ యొక్క వర్గీకరణ విదేశీ మారక నిర్వహణ యొక్క షెడ్యూల్ 1 మరియు 2 (భారతదేశం వెలుపల నివసించే ఒక వ్యక్తి ద్వారా బదిలీ లేదా సెక్యూరిటీ జారీ) రెగ్యులేషన్స్ 2000 లో స్పష్టీకరించబడింది.
విదేశీ సంస్థాగత పెట్టుబడిదారు
ప్రభుత్వం ఇటీవల తీసుకువచ్చిన కొన్ని మార్పుల తరువాత, ఎఫ్ఐఐ వర్గాన్ని ఉపసంహరించుకున్న విదేశీ పోర్ట్‌ ఫోలియో పెట్టుబడిదారు (ఎఫ్‌పిఐ) యొక్క కొత్త వర్గం. సెబీ (విదేశీ పోర్ట్‌ ఫోలియో పెట్టుబడిదారు) రెగ్యులేషన్స్, 2014 ప్రకారం, ప్రస్తుతం ఉన్న ఎఫ్‌ఐఐలు, సబ్ అకౌంట్ లు మరియు అర్హత పొందిన విదేశీ పెట్టుబడిదారుల తరగతులు విలీనం అయ్యి ఎఫ్‌పిఐ కేటగిరీని ఏర్పాటు చేశాయి. అన్ని వ్యవస్థలు మరియు విధానాలు అమల్లోకి వచ్చిన తరువాత జూన్ 1 నుండి ఎఫ్‌పిఐ పాలన ఉనికిలోకి వచ్చింది. ఎఫ్‌పిఐ ల పన్ను అభిచర్య ఎఫ్ఐఐ ల మాదిరిగానే ఉంటుంది. అధికారికంగా ఎఫ్ఐఐ లు ఇక లేనప్పటికీ, ఎఫ్‌పిఐ మరియు ఎఫ్ఐఐ అనే పదాలు పరస్పరం మార్చుకుంటారు.
ఎఫ్ఐఐ రకాలు
భారతదేశంలో వివిధ రకాల ఎఫ్ఐఐ లు పనిచేస్తున్నాయి. భారతదేశంలో అనేక రకాల విదేశీ సంస్థలను ఎఫ్ఐఐ లుగా వర్గీకరించవచ్చు. భారతదేశంలో పెట్టుబడులు పెట్టే విదేశీ సంస్థాగత రకాల జాబితా ఇక్కడ ఉంది.
– పెన్షన్ ఫండ్స్
– మ్యూచువల్ ఫండ్స్
– పెట్టుబడి ట్రస్టులు
– బ్యాంకులు
– సావరిన్ వెల్త్ ఫండ్స్
– ఆస్తి నిర్వహణ సంస్థ
– బీమా / రీఇన్స్యూరెన్స్ కంపెనీలు
– విదేశీ కేంద్ర బ్యాంకులు
– విదేశీ ప్రభుత్వ సంస్థలు
– ఎండోమెంట్స్
– ఫౌండేషన్స్
– విశ్వవిద్యాలయ నిధులు
– ధార్మిక ట్రస్ట్‌ లు
ఎఫ్ఐఐ ల ఉప అకౌంట్ లుగా నమోదు చేసుకోవడం ద్వారా విదేశీ వ్యక్తులు కూడా భారతీయ మార్కెట్లలో పెట్టుబడులు పెట్టవచ్చు. వివిధ రకాల ఎఫ్ఐఐ లు ఉన్నప్పటికీ, ఎఫ్ఐఐ లు భారతదేశంలో ఆర్థిక మార్కెట్లను ప్రాప్తి చేయడాన్ని సులభతరం చేయడానికి ప్రభుత్వం పెట్టుబడి ప్రక్రియను క్రమబద్ధీకరించింది. భారతీయ సెక్యూరిటీ లలో పెట్టుబడులు పెట్టడానికి, ఎఫ్ఐఐ లు సెక్యూరిటీస్ అండ్ ఎక్స్ఛేంజ్ బోర్డ్ ఆఫ్ ఇండియాలో నమోదు చేసుకోవాలి మరియు నమోదు చేయబడ్డ బ్రోకర్ మరియు గుర్తింపు పొందిన స్టాక్ ఎక్స్ఛేంజ్ ద్వారా పెట్టుబడి పెట్టాలి. వివిధ రకాల విదేశీ సంస్థాగత పెట్టుబడిదారులు ప్రైవేట్ ప్లేస్‌మెంట్ లేదా అమ్మకం కోసం ఆఫర్ ద్వారా షేర్ లు లేదా కన్వర్టిబుల్ డిబెంచర్లలో పెట్టుబడి పెట్టవచ్చు. విదేశీ రెగ్యులేటరీ అథారిటీచే నియంత్రించబడే సంస్థలకు ఆఫ్‌షోర్ డెరివేటివ్ ఇన్స్ట్రుమెంట్స్ జారీ చేయడానికి కూడా ఎఫ్ఐఐ లకు అనుమతి ఉంది. ఉప అకౌంట్ లు/ఎఫ్ఐఐ లు భారతీయ సెక్యూరిటీ ల కోసం స్థానిక సంరక్షకుడిని నియమించాలి. దేశీయ సంరక్షకుడు సెక్యూరిటీ లను తన అదుపులో ఉంచుతాడు. స్థానిక సంరక్షకుడిని మార్కెట్ రెగ్యులేటర్ నమోదు చేసి పర్యవేక్షిస్తుంది. స్థానిక సంరక్షకుడు దాని పెట్టుబడులను పర్యవేక్షిస్తారని మరియు అన్ని లావాదేవీలను క్రమం తప్పకుండా నివేదిస్తున్నారని ఎఫ్ఐఐ లు/సబ్ అకౌంట్ లు నిర్ధారించాలి.
ముగింపు
ఎఫ్ఐఐ లు మూలధన మార్కెట్లను ఉత్తేజపరుస్తాయి మరియు వాటిని మరింత సమర్థవంతంగా చేస్తాయి. వివిధ రకాల ఎఫ్ఐఐ లు దేశీయ మార్కెట్లకు ఉత్ప్రేరకంగా పనిచేస్తాయి మరియు పెట్టుబడిదారుల ఇతర విభాగాల నుండి మూలధనాన్ని ఆకర్షిస్తాయి. ఎఫ్ఐఐ లు సాధారణంగా రుణం కన్నాఈక్విటీని ఇష్టపడతాయి, ఇది దేశీయ కంపెనీల మూలధన నిర్మాణాలను నిర్వహించడానికి మరియు మెరుగుపరచడానికి సహాయపడుతుంది. ప్రపంచవ్యాప్తంగా ఉన్న దేశాలలో సంస్థాగతం చేయబడిన ఎఫ్ఐఐ లు భారతీయ మార్కెట్లలో పెట్టుబడులు పెడతాయి, వాటితో ఉత్తమ పద్ధతులు మరియు ఆర్థిక ఆవిష్కరణలను తీసుకువస్తాయి. దేశీయ మార్కెట్లు మరియు కంపెనీ లకు ఎఫ్ఐఐ లు ఎక్కువగా ప్రయోజనకరంగా ఉంటాయి, కానీ సరైన పర్యవేక్షణ మరియు నియంత్రణ లేకుండా, భారీగా వచ్చే ప్రవాహాలు మరియు పోయే ప్రవాహాలు వలన అస్థిరతకు దారితీస్తాయి.
