|
|
డిమెటీరియలైజేషన్ సెక్యూరిటీ మరియు సౌకర్యంతో ఫ్లెక్సిబిలిటీని అందిస్తుంది. భౌతిక ఫార్మాట్ లో షేర్ సర్టిఫికెట్లను కలిగి ఉండటం సర్టిఫికెట్ ఫోర్జరీలు, ముఖ్యమైన షేర్ సర్టిఫికెట్ల నష్టం మరియు సర్టిఫికెట్ ట్రాన్స్ఫర్లలో పర్యవసానంగా ఆలస్యాలు వంటి అపాయాలను కలిగిస్తుంది. డీమెటీరియలైజేషన్ కస్టమర్లకు వారి భౌతిక సర్టిఫికెట్లను ఎలక్ట్రానిక్ ఫార్మాట్ గా మార్చడానికి అనుమతించడం ద్వారా ఈ ఇబ్బందులను తొలగిస్తుంది.
డిమెటీరియలైజేషన్ గురించి మీరు తెలుసుకోవలసినది అంతా:
- సెక్యూరిటీల యొక్క డీమెటీరియలైజేషన్.
- డిమెటీరియలైజేషన్ ప్రాసెస్.
- డీమెటీరియలైజేషన్ ఎందుకు అవసరమైంది?
- డిమెటీరియలైజేషన్ యొక్క ప్రయోజనాలు.
సెక్యూరిటీల డీమెటీరియలైజేషన్ అంటే ఏమిటి?
డీమెటీరియలైజేషన్ అనేది షేర్ సర్టిఫికెట్లు మరియు ఇతర డాక్యుమెంట్లు వంటి భౌతిక సెక్యూరిటీలు ఎలక్ట్రానిక్ ఫార్మాట్లోకి మార్చబడతాయి మరియు డిమాట్ అకౌంట్లో నిర్వహించబడతాయి. ఉచిత డిమాట్ అకౌంట్ తెరవడానికి ఇక్కడ క్లిక్ చేయండి.
ఎలక్ట్రానిక్ రూపంలో ఒక షేర్ హోల్డర్ యొక్క సెక్యూరిటీలను నిర్వహించడానికి ఒక డిపాజిటరీ బాధ్యత వహిస్తుంది. ఈ సెక్యూరిటీలు ఒక రిజిస్టర్డ్ డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (డిపి) ద్వారా నిర్వహించబడే బాండ్లు, ప్రభుత్వ సెక్యూరిటీలు మరియు మ్యూచువల్ ఫండ్ యూనిట్ల రూపంలో ఉండవచ్చు. ఒక డిపి అనేది వ్యాపారులు మరియు పెట్టుబడిదారులకు డిపాజిటరీ సేవలను అందించే డిపాజిటరీ యొక్క ఏజెంట్.
ప్రస్తుతం, సెబీతో రెండు డిపాజిటరీలు రిజిస్టర్ చేయబడ్డాయి మరియు భారతదేశంలో పనిచేయడానికి లైసెన్స్ ఇవ్వబడ్డాయి:
ఎన్ఎస్డిఎల్ (నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్.)
సిడిఎస్ఎల్ (సెంట్రల్ డిపాజిటరీ సర్వీసెస్ (ఇండియా) లిమిటెడ్.)
డిమెటీరియలైజేషన్ ప్రాసెస్
- డీమాట్ అకౌంట్ తెరవడంతో డీమెటీరియలైజేషన్ ప్రారంభమవుతుంది. డిమాట్ అకౌంట్ తెరవడం కోసం మీరు డిమాట్ సేవలను అందించే అడిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (డిపి) ని షార్ట్‌లిస్ట్ చేయాలి
- భౌతిక షేర్లను ఎలక్ట్రానిక్/డిమ్యాట్ రూపంలోకి మార్చడానికి, డిమెటీరియలైజేషన్ రిక్వెస్ట్ ఫారం (డిఆర్ఎఫ్), డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (డిపి) తో అందుబాటులో ఉంటుంది, షేర్ సర్టిఫికెట్లతో పాటు పూరించబడాలి మరియు డిపాజిట్ చేయబడాలి. ప్రతి షేర్ సర్టిఫికెట్ పై, ‘డిమెటీరియలైజేషన్ కోసం సరెండర్ చేయబడినది‘ పేర్కొనబడాలి
- డిపి ఈ అభ్యర్థనను కంపెనీకి షేర్ సర్టిఫికెట్లతో పాటు కంపెనీకి మరియు అదే సమయంలో డిపాజిటరీ ద్వారా రిజిస్ట్రార్లు మరియు ట్రాన్స్ఫర్ ఏజెంట్లకు ప్రాసెస్ చేయాలి
- అభ్యర్థన ఆమోదించబడిన తర్వాత, భౌతిక రూపంలో షేర్ సర్టిఫికెట్లు నాశనం చేయబడతాయి మరియు డిమెటీరియలైజేషన్ నిర్ధారణ డిపాజిటరీకి పంపబడుతుంది
- డిపాజిటరీ అప్పుడు షేర్ల డీమెటీరియలైజేషన్ ని డిపికి నిర్ధారిస్తుంది. ఇది పూర్తయిన తర్వాత, షేర్ల హోల్డింగ్లో ఇన్వెస్టర్ యొక్క అకౌంట్లో ఒక క్రెడిట్ ఎలక్ట్రానిక్ గా ప్రతిబింబిస్తుంది
- డిమెటీరియలైజేషన్ అభ్యర్థన సమర్పించబడిన నుండి ఈ చక్రం దాదాపుగా 15 నుండి 30 రోజులు పడుతుంది
- డిమెటీరియలైజేషన్ ఒక డిమాట్ అకౌంట్‌తో మాత్రమే సాధ్యమవుతుంది, అందువల్ల డీమెటీరియలైజేషన్ అర్థం చేసుకోవడానికి ఒక డిమాట్ అకౌంట్ ఎలా తెరవాలో తెలుసుకోవడం అవసరం
డిమెటీరియలైజ్డ్ సెక్యూరిటీలను కొనుగోలు చేయడం:
దశ 1: సెక్యూరిటీల కొనుగోలుకు వీలు కల్పించే బ్రోకర్‌ను ఎంచుకోండి
దశ 2: పే-ఇన్ రోజున క్లియరింగ్ కార్పొరేషన్ కు చెల్లింపు ఏర్పాటు చేసే బ్రోకర్ కు చెల్లింపు చేయండి
దశ 3: పే-ఔట్ రోజున బ్రోకర్ యొక్క క్లియరింగ్ ఖాతాకు సెక్యూరిటీలు జమ చేయబడతాయి
దశ 4: క్లియరింగ్ అకౌంట్‌ను డెబిట్ చేయడానికి మరియు దానిని మీ అకౌంట్‌కు క్రెడిట్ చేయడానికి బ్రోకర్ తన డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (డిపి)కు సూచనలను ఇస్తారు
దశ 5: డిపాజిటరీ అప్పుడు షేర్ల డిమెటీరియలైజేషన్ ని డిపికి నిర్ధారిస్తుంది. ఇది పూర్తయిన తర్వాత, షేర్ల హోల్డింగ్లో ఇన్వెస్టర్ యొక్క అకౌంట్లో ఒక క్రెడిట్ ఎలక్ట్రానిక్ గా ప్రతిబింబిస్తుంది.
దశ 6: మీరు మీ ఖాతాలోకి షేర్లు అందుకుంటారు. క్రెడిట్ అందుకోవడానికి, మీరు మీ అకౌంట్ తెరిచే సమయంలో స్టాండింగ్ ఇన్స్ట్రక్షన్స్ ఇవ్వకపోతే మీరు డిపికి ‘రసీదు సూచనలు’ ఇవ్వాలి
డిమెటీరియలైజ్డ్ సెక్యూరిటీలను విక్రయించడం:
దశ 1: ఒక బ్రోకర్ ఎంచుకోండి మరియు ఎన్ఎస్డిఎల్ (నేషనల్ సెక్యూరిటీస్ డిపాజిటరీ లిమిటెడ్) కు అనుసంధానించబడిన స్టాక్ ఎక్స్చేంజ్ లో సెక్యూరిటీలను విక్రయించండి
దశ 2: విక్రయించబడిన సెక్యూరిటీల సంఖ్యతో మరియు బ్రోకర్ యొక్క క్లియరింగ్ ఖాతాను క్రెడిట్ చేయడానికి డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (డిపి) కు సూచించబడాలి
దశ 3: మీరు డెలివరీ సూచన స్లిప్స్ ఉపయోగించి మీ డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ (డిపి) కు డెలివరీ సూచనను పంపవలసి ఉంటుంది
దశ 4: అభ్యర్థన ఆమోదించబడిన తర్వాత, భౌతిక రూపంలో షేర్ సర్టిఫికెట్లు నాశనం చేయబడతాయి మరియు డిమెటీరియలైజేషన్ నిర్ధారణ డిపాజిటరీకి పంపబడుతుంది
దశ 5: చెల్లింపు రోజుకు ముందు క్లియరింగ్ కార్పొరేషన్ కు డెలివరీ కోసం బ్రోకర్ తమ డిపికి సూచనలను ఇస్తారు
దశ 6: మీరు మీ సెక్యూరిటీల విక్రయం కోసం బ్రోకర్ నుండి చెల్లింపును అందుకుంటారు
డీమెటీరియలైజేషన్ ఎందుకు అవసరం?
- భౌతిక ఫార్మాట్లో షేర్లకు సంబంధించిన పేపర్ వర్క్ నిర్వహణ తరచుగా లోపాలు మరియు గతంలో ఊహించని ప్రమాదాలకు దారితీసింది
- ట్రాన్స్ఫర్ మరియు అప్ కీప్ ట్రాన్సాక్షన్లకు సంబంధించి రికార్డులను ట్రాక్ చేయడం మరియు డాక్యుమెంట్లను షేర్ చేయడం కష్టం
- ఈ డాక్యుమెంట్లను అప్డేట్ చేయడానికి బాధ్యత వహించే అధికారులు షేర్ పేపర్స్ యొక్క పెరుగుతున్న వాల్యూమ్ కు సమానంగా ఉండలేకపోయారు, ఇది తనిఖీ చేయబడకపోవడం అనేది, భారతీయ షేర్ మార్కెట్ మరియు సంబంధిత వ్యాపారాల ఆర్థిక బేస్ కు వైకల్యం కలిగించవచ్చు
డిమెటీరియలైజేషన్ యొక్క ప్రయోజనాలు
సెక్యూరిటీల డీమెటీరియలైజేషన్ యొక్క విస్తృత శ్రేణి ప్రయోజనాలు ఉన్నాయి. వాటిలో కొన్ని ఈ క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
- మీరు ఎక్కడినుండైనా మీ షేర్లు మరియు లావాదేవీలను సౌకర్యవంతంగా నిర్వహించవచ్చు
- మీ ఎలక్ట్రానిక్ సెక్యూరిటీలపై స్టాంప్ డ్యూటీ విధించబడదు
- విధించబడే హోల్డింగ్ ఛార్జీలు నామమాత్రంగా ఉంటాయి
- దొంగతనం, నష్టం, ఫోర్జరీ లేదా నష్టం వంటి భౌతిక సెక్యూరిటీలతో ప్రమేయంగల ప్రమాదాలు తొలగించబడ్డాయి
- మీరు ఎన్నో లాట్స్ లో సెక్యూరిటీలను కొనుగోలు చేయవచ్చు మరియు ఒకే సెక్యూరిటీని కొనుగోలు చేయవచ్చు
- కాగితం పని తొలగింపు కారణంగా, లావాదేవీని పూర్తి చేయడానికి అవసరమైన సమయం తగ్గిపోతుంది
మీరు తెలుసుకోవాలనుకుంటున్న విషయాలు
డిమెటీరియలైజేషన్ యొక్క ప్రాముఖ్యత ఏమిటి?
డీమెటీరియలైజేషన్ అంటే భౌతిక షేర్ సర్టిఫికెట్లను వాటి ఎలక్ట్రానిక్ రూపాల్లోకి మార్చడం. ఇది భారతీయ ఈక్విటీ మార్కెట్ కోసం ఒక ముఖ్యమైన మైలురాయి. ఇది డిజిటైజేషన్‌ను ఎంబ్రేస్ చేయడానికి మరియు మొత్తం ట్రేడింగ్ ప్రక్రియను మృదువైన, సరదాగా మరియు సురక్షితంగా చేయడానికి సహాయపడింది. అంతేకాకుండా, అది,
- సౌకర్యవంతమైనది
- సురక్షితమైనది
- సమర్థవంతమైనది
- కాగితం లేని, మరియు
- మల్టీపర్పస్
షేర్లను డిమెటీరియలైజ్ చేయడానికి ఎంత సమయం పడుతుంది?
భౌతిక షేర్లను ఎలక్ట్రానిక్ ఫార్మాట్లోకి మార్చడానికి సాధారణంగా 15 మరియు 30 రోజుల మధ్య పడుతుంది
డిపాజిటరీ అంటే ఏమిటి?
డిపాజిటరీ అనేది వస్తువుల సురక్షితమైన కాపాడేదానిగా పనిచేసే సదుపాయం; అది కరెన్సీలు, స్టాక్స్ మరియు సెక్యూరిటీలు కావచ్చు. బ్యాంకులు ఆర్థిక డిపాజిటరీలకు ఉదాహరణలు. అదేవిధంగా, ట్రేడింగ్ వ్యవస్థను సులభతరం చేయడానికి ఎన్ఎస్డిఎల్ మరియు సిడిఎస్ఎల్ షేర్లకు కస్టోడియన్లుగా పనిచేస్తుంది.
డిపాజిటరీ సర్వీసులు పొందడంవలన ప్రయోజనాలు ఏమిటి?
డిపాజిటరీలు సిస్టమ్‌లో బహుళ పాత్రలు పోషిస్తాయి. ఇవి,
- సౌలభ్యం మరియు భద్రతను అందించడం
- ట్రేడింగ్ ప్రక్రియను వేగంగా చేయడం
- చెడు పంపిణీ, ఆలస్యం, నకిలీ సెక్యూరిటీలతో సంబంధం ఉన్న ప్రమాదాలను తొలగించడం
- కాగితం పనిని తొలగించడం
- సెక్యూరిటీల బదిలీపై స్టాంప్ సుంకం విధించబడదు
- తక్కువ-ఖర్చు లావాదేవీ, నామినీ సౌకర్యం, షేర్ పై లోన్ మరియు మరిన్ని వంటి ప్రయోజనాలను అందిస్తుంది
వివిధ రకాల డిపాజిటరీలు ఏమిటి?
మూడు ప్రధాన డిపాజిటరీల రకాలు,
- క్రెడిట్ యూనియన్లు
- పొదుపు సంస్థలు
- వాణిజ్య బ్యాంకుల
డిమాట్ అభ్యర్థనను ప్రాసెస్ చేయడానికి ఎంత సమయం పడుతుంది?
మీ భౌతిక సెక్యూరిటీలను ఎలక్ట్రానిక్ ఫార్మాట్లోకి మార్చుకోవడం 15-30 రోజులు పడుతుంది
డిమాట్ అకౌంట్ తెరవడానికి ప్రాసెస్ ఏమిటి?
ఈ రోజులలో, మీరు సౌకర్యవంతంగా ఆన్‌లైన్‌లో ఒక డిమాట్ ఖాతాను తెరవవచ్చు. మీరు ఆన్‌లైన్‌లో అప్లికేషన్ ఫారం నింపవచ్చు మరియు కెవైసి ప్రక్రియను పూర్తి చేయవచ్చు. మీ డాక్యుమెంట్లు ధృవీకరించబడిన తర్వాత మీ అకౌంట్ యాక్టివ్ అవుతుంది.
మీరు మీ డిపాజిటరీ పార్టిసిపెంట్ గా ఎవరిని ఎంచుకున్నారో ఆధారంగా, మీరు మీ డిమాట్ అకౌంట్ పై కొన్ని ఫీజులు చెల్లించవలసి రావచ్చు. అయితే, ఏంజెల్ బ్రోకింగ్ తో, మీరు డిమాట్ అకౌంట్ ఉచితంగా తెరవవచ్చు.
